1. Định nghĩa thuế là gì?

Mặc dù vậy, cho đến nay vẫn chưa có một khái niệm nào trên thế giới thống nhất về thuế. Đứng ở các góc độ khác nhau của các nhà kinh tế lại có một định nghĩa thuế là gì.

Về cơ bản, thuế là các khoản tiền bắt buộc mà cá nhân và tổ chức phải nộp cho Nhà nước theo quy định pháp luật dựa trên nhiều tiêu chí như thu nhập, giá trị tài sản hoặc các hoạt động kinh tế đặc biệt.

Mục đích chính của việc thu thuế là tạo nguồn thu nhập cho ngân sách nhà nước, từ đó chính phủ có thể cung cấp các dịch vụ công như giáo dục, y tế, cơ sở hạ tầng, an ninh, quốc phòng và các chương trình phúc lợi, an sinh xã hội. Thuế đóng vai trò không thể thiếu trong hoạt động kinh tế, hỗ trợ cho sự phát triển bền vững, công bằng của xã hội.

2. Tại sao phải nộp thuế?

Hiểu rõ được định nghĩa thuế là gì, bạn có thể phần nào biết được vì sao nhà nước cần phải đánh thuế. Khi xã hội con người hình thành, việc thiết lập và hoạt động của một tổ chức lãnh đạo là cần thiết để mang lại lợi ích cho tất cả thành viên trong cộng đồng. Điều này yêu cầu sự tồn tại của một quỹ chung được sử dụng để chi trả cho các nhu cầu cần thiết thông qua thuế.

Ngày nay, thuế trở thành một công cụ không thể thiếu trong bất kỳ xã hội nào. Chính phủ thường thiết lập các hệ thống thuế để thu tiền từ cư dân, từ đó tạo nguồn tài chính để duy trì và hoạt động của chính phủ.

Vậy chi tiết đặc điểm của thuế là gì? Theo các nhà kinh tế học, thuế bao gồm các đặc điểm sau:

• Tính bắt buộc là đặc điểm cơ bản khi nói về thuế. Bất kể cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp nào khi đủ điều kiện cũng đều cần phải nộp thuế và nộp theo những hình thức phù hợp.

• Khi tìm hiểu thuế là gì, bạn cũng biết thuế là nguồn tiền đề cần thiết để duy trì quyền lực chính trị và thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước.

• Thuế dựa vào thực trạng của nền kinh tế (GDP, chỉ số giá tiêu dùng, chỉ số giá sản xuất, thu nhập, lãi suất,…)

• Người nộp thuế khi đã đủ điều kiện nộp thuế theo Pháp luật bắt buộc phải có nghĩa vụ đóng thuế, cho dù đã nhận được lợi ích công cộng hay chưa. Thuế không mang tính đối giá, hoàn trả trực tiếp mà nó dùng để nộp vào ngân sách Nhà nước. Chính phủ sẽ sử dụng tiền đó để chi tiêu cho mục đích phục vụ cộng đồng.

• Người nộp thuế thực hiện nghĩa vụ nộp thuế cho Nhà nước không so sánh với việc cho Nhà nước vay tiền nên không có nghĩa vụ phải hoàn trả, thuế mang tính vĩnh viễn để phục vụ lợi ích an sinh xã hội,…

3. Vai trò của thuế là gì?

Thuế cũng nắm giữ vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế và xã hội. Vậy vai trò của thuế là gì? Thuế giữ vai trò quan trọng trong việc điều tiết nền kinh tế, bao gồm việc khuyến khích hoặc hạn chế các hoạt động kinh tế nhất định thông qua chính sách thuế. Ngoài ra, thuế còn được sử dụng như một công cụ để giảm bất bình đẳng thu nhập và tài sản, đóng góp vào sự phát triển bền vững và công bằng xã hội. Cụ thể:

• Hỗ trợ chính sách an sinh và phúc lợi xã hội bằng cách cung cấp nguồn lực cần thiết. Thêm vào đó, thuế cũng được sử dụng để đầu tư vào cơ sở hạ tầng công cộng, tạo điều kiện thuận lợi cho đời sống hàng ngày của cộng đồng.

• Được sử dụng như một công cụ khuyến khích hoặc hạn chế các hoạt động kinh tế cụ thể. Ví dụ, chính phủ có thể áp dụng các loại thuế ưu đãi để thúc đẩy đầu tư vào các lĩnh vực mới hoặc áp đặt thuế bảo vệ để bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước khỏi sự cạnh tranh không cân bằng. Bên cạnh đó, việc áp đặt các loại thuế như thuế carbon có thể giảm thiểu ô nhiễm môi trường và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.

• Giúp cân bằng khoảng cách giữa tầng lớp giàu và nghèo bằng cách yêu cầu những người có thu nhập cao hơn đóng góp mức thuế lớn hơn. Đồng thời, thuế cũng có thể được sử dụng để điều tiết hoạt động kinh tế, như áp đặt thuế cao hơn đối với các sản phẩm gây ô nhiễm môi trường.

• Khi tìm hiểu về thuế là gì, ta cũng có thể thấy thuế đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính công bằng và minh bạch trong việc phân phối lại các tài nguyên, cơ hội trong xã hội. Nó cũng có thể được sử dụng để kiểm soát lạm phát và khuyến khích các hành vi tích cực trong môi trường tự nhiên, kinh tế.

4. Phân loại thuế

Khi tìm hiểu về thuế là gì, bạn cũng thấy chính phủ căn cứ vào nhiều tiêu thức khác nhau mà người ta phân thuế ra thành nhiều loại để có thể dễ dàng quản lý.

Phân loại theo hình thức thu

• Thuế trực thu là loại thuế được ứng dụng trực tiếp lên khoản thu nhập hoặc lợi ích thu được từ các tổ chức, cá nhân. Ví dụ như thuế thu nhập cá nhân, thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế nhượng quyền sở hữu đất.

• Trái lại, thuế gián thu là loại thuế mà các thương nhân, doanh nghiệp sản xuất và nhà cung cấp dịch vụ phải trả cho Nhà nước bằng cách tính vào giá bán cuối cùng cho người tiêu dùng. Các loại thuế này bao gồm thuế giá trị gia tăng (VAT), thuế xuất nhập khẩu và thuế tiêu thụ đặc biệt.

Phân loại theo tính chất hành chính

• Thuế nhà nước (hay còn gọi là thuế quốc gia) là loại thuế được nộp vào ngân sách Trung ương.

• Thuế địa phương là loại thuế được nộp vào ngân sách của chính quyền địa phương.

Các loại thuế được phân loại dựa trên tính chất hành chính thường được áp dụng trong kế toán quốc gia, theo cách mà tổ chức quản lý thu và cấp ngân sách thụ hưởng chúng.

Phân loại thuế theo tính chất kinh tế

• Căn cứ vào yếu tố kinh tế mà các khoản thuế được phân loại như sau: thuế đánh vào tài sản tiêu dùng, thuế thu nhập, thuế doanh nghiệp và thuế đánh vào tài sản.

• Tùy thuộc vào yếu tố và tác nhân kinh tế mà các loại thuế cụ thể được áp dụng, bao gồm thuế thu nhập cá nhân, thuế môn bài, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất nhập khẩu, tiền thuê đất và thuế đánh vào sản phẩm cùng với các khoản thuế áp dụng đối với hộ gia đình.

• Phân loại dựa trên lĩnh vực kinh tế cũng có thể được thực hiện với các loại thuế như thuế bảo hiểm, thuế bất động sản và thuế tiết kiệm, tùy thuộc vào các yếu tố cụ thể của mỗi lĩnh vực.

5. Các loại thuế phổ biến tại thị trường Việt Nam

Bên cạnh việc hiểu được định nghĩa thuế là gì, việc nắm được chi tiết các loại thuế giúp bạn có được góc nhìn về tình hình tài chính cá nhân. Hiện nay, tại thị trường Việt Nam có những loại thuế sau.

6. Nghĩa vụ nộp thuế của người dân, doanh nghiệp

Khi hiểu được định nghĩa thuế là gì, bạn sẽ nhận thấy nghĩa vụ của hành động nộp thuế. Nghĩa vụ nộp thuế là một trách nhiệm pháp lý mà cá nhân, doanh nghiệp hoặc tổ chức khác phải thực hiện bằng cách nộp tiền thuế theo quy định của pháp luật. Cụ thể, nghĩa vụ này bao gồm:

• Tuân thủ thời hạn nộp thuế: Cá nhân và doanh nghiệp phải đảm bảo rằng họ nộp đúng các loại thuế như thuế thu nhập, VAT hoặc thuế doanh nghiệp vào thời hạn quy định.

• Đảm bảo số tiền thuế nộp đúng: Số tiền thuế phải được nộp chính xác, dựa trên thu nhập, doanh số hoặc các tiêu chí khác theo quy định của luật thuế.

• Tuân thủ các quy định về thuế: Bao gồm việc báo cáo tài chính đầy đủ, giữ hóa đơn và chứng từ và thực hiện các thủ tục liên quan đến thuế.

• Cập nhật thông tin: Cá nhân và doanh nghiệp phải thông báo cho cơ quan thuế về bất kỳ thay đổi nào liên quan đến trạng thái tài chính hoặc kinh doanh có thể ảnh hưởng đến nghĩa vụ thuế.

• Hợp tác với cơ quan thuế: Khi cần thiết, cá nhân và doanh nghiệp cần cung cấp thông tin và hồ sơ khi được yêu cầu, để hỗ trợ việc kiểm tra, đánh giá và thu thuế theo quy định.

Xem Thêm: Khấu Trừ Thuế TNCN Là Gì? Hướng Dẫn Khấu Trừ Thuế Thu Nhập Cá Nhân

Trên đây là toàn bộ thông tin về định nghĩa thuế là gì. Nhìn chung thì đây là các khoản tiền bắt buộc mà cá nhân và tổ chức phải nộp cho Nhà nước theo quy định pháp luật dựa trên nhiều tiêu chí. Nghĩa vụ nộp thuế là một phần không thể thiếu trong việc duy trì một xã hội công bằng và phát triển. Qua việc thu thuế, chính phủ có thể tài trợ cho các dịch vụ công thiết yếu, phát triển cơ sở hạ tầng và thực hiện các chính sách xã hội nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống cho tất cả mọi người trong xã hội.